Chênh vênh...

Đi lang thang một số blog, gặp một số bài viết nào là "F5", nào là "làm mới", nào là "bắt đầu lại từ đầu"... Ngẫm nghĩ cuộc đời cũng thấy hay hay...

Suốt một thời gian dài chôn mình trong ủ dột hay ngâm mình trong hắt hiu tịch lặng, trong bế tắc khôn cùng hay trong ao tù nước đọng, một sớm mai tỉnh giấc, sau một đêm dài trằn trọc băn khoăn, sáng ra nhìn bình minh ló dạng, thở mạnh một cái... "Bắt đầu lại từ đầu... thôi nào"...

"Bắt đầu lại từ đầu" là bắt đầu lại từ đâu? Từ trước khi xảy ra chuyện gì không như ý? hay được trở lại thời kỳ đi học đến trường? hay được trở lại thời kỳ lên ba lên năm ngây thơ trong sáng? hay mong muốn mãi mãi chỉ là đứa trẻ còn nằm nôi?...

"Bắt đầu lại từ đầu"... vậy "từ đầu" là từ đâu? Từ ngày cất tiếng khóc chào đời? từ ngày đầu tiên đến lớp? từ ngày đầu tiên đi xin việc? hay từ ngày đầu tiên mình quen nhau?

..........

Một số nhà tư tưởng quan niệm con người sinh ra hai bàn tay không với tâm hồn như tờ giấy trắng... Vẽ cái gì lên trên đó là do giáo dục, hoàn cảnh và điều kiện sống?... Nhưng có thực là như vậy?

Không ai có quyền chọn cha mẹ, chẳng ai được lựa sinh ra trong hoàn cảnh nào... Mỗi đứa trẻ được sinh ra, dù muốn dù không, chúng vô tình đã phải mang vác trên vai hoàn cảnh xuất thân, nền tảng gia đình, bản năng giới tính...

Chẳng hạn mỗi người ngồi đây đều không thể thay đổi được việc mình là người Việt Nam, mình là trai/gái, mình xuất thân trong điều kiện kinh tế trung lưu/bần hàn... Khi xác định mình là người Việt Nam nên dù nước Việt có nghèo nàn lạc hậu so với các quốc gia khác, mình cũng không bao giờ chối bỏ được hai tiếng Việt Nam trong tâm khảm... Chính việc xác định mình là nam/nữ nên dù có không thích điểm nào đó ở bản năng giới tính, mình cũng vẫn bị chi phối bởi những hoocmon sinh hóa nhất định... Chính việc sinh ra trong hoàn cảnh gia đình nào đó nên dù bố mẹ có như thế nào, điều kiện kinh tế ra sao, mình cũng không thể quên đó chính là nơi mình đã cất tiếng khóc chào đời...

Do ngay từ khởi điểm đầu tiên, chúng ta đã mang trong mình những điều kiện nhất định nào đó... cho nên, những bước đi chập chững tiếp theo không phải là những nét vẽ đầu tiên trong đời, mà chỉ là dựa trên những nét vẽ đã được hình thành từ trước, trên cơ sở đó chúng ta đã vẽ theo...

Sẽ có người có điều kiện học hành đến nơi đến chốn, sẽ có người do hoàn cảnh đưa đẩy mà phải dừng lại lưng chừng, sẽ có người có điều kiện được tiến thân trong một môi trường trải thảm đỏ và cũng sẽ có người phải luồn lách trong một lối đi đầy gai góc... Tất cả những điều đó không hoàn toàn là sự lập trình nhưng cũng không hoàn toàn là sự tự do lựa chọn... Chúng liên quan mắt xích nhân quả với nhau...

Có thật sự tồn tại ý tưởng "làm lại từ đầu" được không? Câu trả lời của tôi là: Không thể. Không thể làm lại từ đầu bởi không ai biết đâu là điểm khởi đầu để bắt đầu lại. Không thể làm lại từ đầu bởi ngay điểm khởi đầu cũng đã là bất định. Và không thể làm lại từ đầu bởi tất cả những gì đã đi qua đều không bao giờ được lập lại. Mọi việc xảy ra không chỉ là duy nhất mà chúng còn nằm trong chuỗi liên hoàn các sự kiện. Chúng không phải là điểm đầu tiên và chúng cũng không phải là điểm cuối cùng.

.................

Tôi nhớ đến bài hát "Chênh vênh" của Lê Cát Trọng Lý... Tôi thích hai tiếng "Chênh vênh" không chỉ bởi ca từ của cô ca sỹ nhỏ "chênh vênh" mà hai tiếng "chênh vênh" đó nhắc tôi đến trạng thái hiện sinh rất thực của con người: tất cả chúng ta đang tồn tại một cách chênh vênh...

Chênh vênh vì chúng ta không biết đâu là khởi điểm đầu tiên khiến chúng ta có mặt ở cuộc đời... và chênh vênh vì chúng ta cũng không biết đâu là điểm kết thúc cuối cùng của sự tồn tại...

Chênh vênh vì chúng ta không biết định vị cuộc sống hiện nay của chúng ta ở đâu... trên chúng ta là những gì và dưới chúng ta là những gì...

Chênh vênh vì chúng ta không thể biết mỗi khoảnh khắc mà chúng ta sống, thở, nói, cười, yêu... thực sự đưa chúng ta đi lên hay những hoạt động đó thực chất đang đưa chúng ta đi xuống...

Chỉ có một điều duy nhất tôi biết chắc, đó là, dù tôi có đi đâu, có làm gì...ở hiện tại hay trong tương lai... tôi luôn phải đứng trên một bệ đứng... và bệ đứng đó không gì khác hơn chính là chặng đường tôi đã bước qua...

Tôi không thể quên quá khứ... không phải bởi "không thể" quên mà đơn giản là vì chính tôi đang đứng, đang tồn tại ngay trên mảnh đất đó...

Tôi không thể quên quá khứ... dù đó có là quá khứ thành công hay thất bại, tủi nhục hay huy hoàng... bởi chính cái quá khứ đó đang chi phối cuộc sống hiện tại và tương lai của chính tôi...

Đừng ngồi ước "giá như" bởi tất cả mọi chuyện đã xảy ra rồi
Đừng trốn tránh những chuyện đã xảy ra rồi bởi hiện tại ta đang sống trên nó
Thay vì "giá như" hãy "đối mặt"
Thay vì "ước gì" hãy "chấp nhận"
Thay vì "làm lại từ đầu" hãy "tiếp tục chuyển hóa"
(15/4/12)