Thói quen

Đã chuyển sang nhà mới được ba ngày, hôm nay tôi mới chính thức viết bài chào nhà mới.... Cũng có nhiều cái thú vị so với blog yahoo plus mặc dù không thoải mái lắm... Dù sao cái gì đã trở thành thói quen thì bao giờ cũng dễ chịu hơn... Nhưng thôi không sao, làm quen với cái gì đó mới lạ bao giờ chẳng tạo ra những giây phút ngập ngừng bước đầu... rồi sẽ nhanh quen ngay thôi mà...

Thói quen không ra đời cùng ta... Chúng được hình thành sau khoảnh khắc bỡ ngỡ... được lập đi lập lại liên tục... và dĩ nhiên dần dà rồi sẽ lại thành quen... và cái gì đã thành quen thì tất nhiên là hết bỡ ngỡ... Khi không còn bỡ ngỡ thì chẳng có gì phải đắn đo...

Thói quen không ra đời cùng ta... Chúng được hình thành khi được lập đi lập lại liên tục... và dĩ nhiên cũng như mọi hoạt động khác, trong thói quen luôn ẩn chứa cả hai mặt tích cực lẫn tiêu cực...

Tích cực... vì chúng tiết kiệm thời gian và công sức...chúng tiết kiệm nơron thần kinh để ta không phải đấu tranh làm hay không làm... chúng giảm tải công sức để ta không phải chọn lựa giữa được hay không được... Cái gì khi đã hình thành thói quen thì tay nghề sẽ trở nên thuần thục, sản phẩm càng lúc càng được tinh luyện...

Chẳng hạn như khi hình thành thói quen sinh hoạt như ăn, ngủ đúng giờ giấc thì tự nhiên cơ thể cứ theo đó mà tùy thuận, chẳng cần đắn đo quá nhiều rằng có nên ăn/không ăn, ngủ/không ngủ.... Cũng như thế với nhiều đức tính khác, như lao động chăm chỉ, nhân sinh quan tích cực, sống tốt, giúp đỡ người xung quanh, chân thật với chính mình và người khác... một khi đã trở thành thói quen thì cuộc sống của người đó sẽ dễ thở hơn rất nhiều...

Tiêu cực... vì chúng ru ngủ khiến ta không dám đổi mới... Khi không dám đổi mới thì kèm theo đó là sợ đối mặt với những cái mới... Khi sợ không dám đối mặt với cái mới thì cuộc đời chúng ta cũng chẳng đi đến đâu... Đấy là chưa kể khi không biết đổi mới chính mình nhưng tiếp cận hoài cái cũ thì cũng chán dẫn đến tâm trạng thụ động, bi quan, stress theo đó mọc lên như nấm sau mưa...

Chẳng nói riêng gì cái trang mạng xã hội mà nhiều lĩnh vực khác, đặc biệt là trong nghệ thuật, nếu nghệ sỹ không biết thay đổi để làm mới bản thân thì trước sau gì khán thính giả cũng sẽ chán. Ngày nào cũng như ngày nào với một giờ giấc sinh hoạt quá nề nếp thì tự nhiên đến lúc nào đó sẽ rơi vào thảm cảnh sống chẳng biết để làm gì. Nhất là với cái guồng quay chóng mặt của xã hội hiện đại ngày nay, những thông tin mới, những phát minh mới và cả những luồng văn hóa và lối sống mới ra đời mỗi ngày, nếu mỗi người không tự trang bị cho mình một tâm thế sống chung với cái mới thì chẳng khác nào đang tự đào hố chôn mình.

Trong cuộc sống, thói quen dường như chi phối mọi hoạt động, cả trong tư duy lẫn trong thực tiễn. Đối mặt với xã hội, chúng ta thường tư duy theo hướng "án lệ", nghĩa là đánh giá dựa trên những "lệ" đã có sẵn, cùng với đó là môi trường, nền tảng giáo dục, phông văn hóa ta đã được cung cấp.... mà ít khi chịu đổi mới nhằm thoát ra khỏi cái thói quen đã hình thành từ trước. Đơn cử như có thông tin 80% sinh viên thích lấy vợ còn trinh tiết nhưng cũng lại có đến 80% sinh viên được phỏng vấn coi quan hệ tình dục trước hôn nhân là chuyện bình thường. Vậy các cô gái còn trinh tiết ở đâu ra để cho các anh chàng đó lấy khi chính các anh chàng đó lại thích "bóc bánh" trước đêm động phòng?! Một sự phi logic quá hiển nhiên nhưng ít ai dám đối mặt và đủ can đảm đổi mới tư duy của chính mình để thích nghi với thời đại mới...

Trong tình yêu cũng như vậy, nỗi khổ niềm đau xuất phát từ sự tan vỡ đôi khi chỉ là phụ, mất mát một thói quen bên nhau đã được xây dựng mới là nguyên nhân gây đau đớn cho tâm hồn. Nếu đó là tình yêu đích thực thì dường như không bao giờ tạo ra đau khổ cho bất kỳ đối tượng nào cả, bởi bản chất của tình yêu đúng nghĩa chính là cửa ngõ đến thiên đường, giá trị của tình yêu đúng nghĩa là đem lại niềm vui và hạnh phúc... Còn đau khổ, chúng thật sự không xuất phát từ tình yêu, chúng xuất phát từ sự thay đổi một thói quen mà thôi. Đặc biệt khi thời gian quen và yêu nhau càng lâu, sự tan vỡ càng tạo ra đau khổ lớn... bởi đơn giản chính thời gian là tác nhân hình thành thói quen, và thói quen càng sâu sắc thì sự thay đổi càng khó khăn...

Làm sao để phát huy hết tác dụng tích cực của thói quen và giảm thiểu mặt tiêu cực của nó? Có lẽ chẳng cần phải làm gì... Cứ sống, cứ yêu bình thường... Việc tạo lập thói quen là bản chất tự nhiên của con người và việc thay đổi là bản chất tất yếu của tự nhiên... Cái gì được lập đi lập lại liên tục nhất định sẽ hình thành thói quen nhưng việc thay đổi tất yếu sẽ xảy ra dù sớm hay muộn... Minh triết là người mà thời điểm thay đổi đến thì đón nhận chứ không ôm ấp và bám víu mãi vào nó (Trang Tử có thương vợ ông ta không ư? Thương lắm chứ.. Thế nhưng khi vợ mất thì khóc than sầu não có làm cô ấy sống lại không? Vậy tại sao không ngân nga ngồi hát để tiễn vợ về cõi vĩnh hằng? Ngồi khóc hơn hay ngồi hát hơn?)

Làm sao để làm chủ được mặt tích cực của thói quen và hạn chế mặt tiêu cực của nó? Đừng sống quá thiên về cảm xúc.... nếu như không muốn nói, hãy làm chủ cảm xúc của bản thân chứ đừng để cảm xúc làm chủ mình... Dùng lý trí để tư duy đâu là một thói quen tốt cần duy trì, đâu là thói quen xấu cần phải ngăn ngừa... Dùng sự can đảm để tự thay đổi bản thân cho phù hợp với thời thế và dùng niềm tin mạnh mẽ để sống mà không trở nên nô lệ cho hoàn cảnh... Phật giáo có câu "Tùy duyên bất biến, bất biến tùy duyên".... Xã hội có câu "hòa nhập chứ không hòa tan"... Ca dao có câu "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn"... Ý nghĩa của chúng là gì nếu không phải là lời khuyên biết làm chủ bản thân trước những cám dỗ của cuộc sống... Ý nghĩa của chúng là gì nếu không phải là lời khuyên biết sống hòa đồng với người khác chứ đừng lập dị chỉ biết cho riêng mình...

Thế đấy... "Thói quen"...
Ban đầu là bỡ ngỡ... sau là gần gũi...
sau là thân thiết... sau là bám víu... và rốt cùng là nô lệ....
Bạn đang ở đâu khi đối mặt với thói quen?
Làm chủ nó hay Nô lệ nó?
(1/4/12)