Tráng ca của lữ hành

TRÁNG CA CỦA LỮ HÀNH

Trí Không

Bóng người cô lữ bước đi trong mặt trời

Đoàn cừu non lẽo đẽo theo gót trong ánh đuốc ma trơi

Một vì sao thức giấc như chưa từng định dạng

Một mùa xuân thức giấc như chưa từng tái sinh

Tự nhiên vẫn là chu trình xuân thu, sinh diệt

Thế giới vẫn là vòng quay ý hướng hiển bày

Quan sát vô tận

Lắng nghe vô tận

Suy ngẫm vô tận

Trải nghiệm vô tận

Và sáng tạo đến vô cùng

Đó là kiến thức, không phải tri thức

Đó là khai minh, không phải ngôn từ

Càng đi đến gần ta, Thượng Đế càng vô nghĩa

Càng đi đến tuổi già, cái chết càng xa ta

Đâu là bản thể bị thất lạc trong hiện thức?

Đâu là trí tuệ bị thất lạc trong kiến thức?

Đâu là khai minh bị thất lạc trong tri thức?

Vòng quay miên viễn của thời gian

Đưa chúng ta tái hồi sự nguyên sơ trinh bạch

Nhiều con người tự nguyện là thành tố của đám đông

Và họ tự hào vì sức mạnh vô hình của quần chúng

Nhiều con người núp bóng những tượng đài thần thánh

Và họ yên mình bởi cái bóng phủ xuống quá lớn lao

Tôi bước đi một mình trong dòng chảy xô bồ của thực tại, và tôi biết

Quá dễ dàng để được người khác tung hô hay ném đá

Những con người vẫn đi tìm hạnh phúc trong toan tính

Những con người vẫn đi tìm tình yêu trong trao đổi

Những con người vẫn đi tìm bạn bè trong tương tác

Những con người vẫn đi tìm niềm tin trong mơ hồ

Tất cả những khuôn mặt giống nhau, mập mờ mọi giá trị

Họ đầu tư và cần có sinh lời

Họ cho đi và cần có nhận lại

Tôi muốn nói: hãy biết mình mới có thể biết người khác

Tôi muốn nói: hãy hoàn thiện mình mới có thể giúp người khác hoàn thiện

Tâm ta có đủ mọi hạt giống: hãy quay về!!

Thế giới đổi thay nhưng thế giới bất diệt

Bốn mùa đổi thay nhưng vạn loại vẫn xoay vòng

Trong sự đối đãi của thời gian, có một điều trong tâm tôi không hề thay đổi

Đó chính là tìm kiếm chính mình

Tôi có thể bỏ qua mọi đền thờ, mọi tượng đài lẫm liệt

Tôi có thể bỏ qua mọi học thuyết, mọi tôn giáo linh thiêng

Trong mắt tôi, chỉ có một con đường duy nhất

Dù cho bạn có chê khen, ngưỡng mộ hay khinh miệt, quyến rũ hay phỉnh lừa.

Tôi sẽ không hạ ngôn từ của tôi xuống cho đám đông ca tụng

Tôi sẽ không uốn nắn chính mình cho hợp nhãn tha nhân

Sa mạc không phải là cát nóng dưới nắng mặt trời

Biển trào không phải là sóng xô về ào ạt

Khi bạn cố nhìn tôi bằng những kiến tạo đã hình thành

Thì giữa bạn và tôi mãi mãi là sa mạc hoang vu

Khi bạn khám phá tôi như mỗi ngày một ngày mới

Thì giữa bạn và tôi là ánh sắc vẫn còn hương

Tôi sẽ không đi tìm những khoảng trống để dựng lên những tượng đài

Tôi sẽ đập đi những tượng đài rêu phong để kiến tạo nên khoảng trống

Tôi sẽ không kiến thiết một bức tường từ những viên gạch, đá hay vôi

Tôi sẽ làm sân chơi mà không cần bất kỳ một ý tưởng

Cỏ sẽ tự nhiên mọc, hoa lá sẽ tự nhiên về

Sẽ có những chú sâu gặm dang dở một chiếc lá xanh

Và có cả chú chim sâu đang tung tăng tìm con mồi béo bở

Tôi sẽ không thuyết giảng bất kỳ một bài pháp nào

Tự khoảng trống và lặng im sẽ là thánh ca diệu vợi

Tôi sẽ không xây bất kỳ một nhà thờ nào cần lễ lạy

Tự ngọn cỏ, cánh hoa, chú sâu và chim chóc sẽ hoá hiện thành đền thờ linh thiêng

Nơi nào có bạn hiện hữu, nơi đó có bản thể bất diệt bất sinh

Nơi nào có tình yêu hiện hữu, nơi đó có đền chùa miếu mạo hiển bày

Nơi nào có tỉnh thức hiện hữu, nơi đó có trí tuệ trác tuyệt hiện sinh

Bạn đang phân mảnh cuộc đời bởi những khẩu hiệu băng rôn?

Đây là công ty

Đây là xã hội

Đây là đám đông

Đây là gia đình

Đây là bạn bè

Đây là người yêu

Đây là tôn giáo

Đây là thực và ảo

Đây là đêm và ngày

Đây là uyên bác và ngu si

Đây là đĩnh đạc và luông tuồng

Đây là trầm tư và nhăng nhít

Đây là trưởng thành và trẻ nhỏ

Quá nhiều phân mảnh bị chắp vá

Quá nhiều tượng đài cần đạp đổ

Quá nhiều thành kiến cần xoá đi

Quá nhiều khoảng trống cần kiến thiết

Hãy suy tư đi, suy tư như chẳng có gì để suy tư

Hãy kiến thiết đi, kiến thiết như chẳng có gì để kiến thiết

Hãy vui chơi đi, vui chơi như chẳng có gì đáng nhọc mệt xác thân

Tôi nói, chẳng có Chúa nào đủ can đảm nói thay lời tôi

Ôi cái thành kiến chấp chước sâu dày

Ôi cái ngu si bám hoài vào những thành trì mục rỗng

Các người nhìn nhau bằng đôi mắt mù màu

Các người nghe nhau bằng đôi tai bưng bít

Các người chạy theo hào quang được vẽ bằng ánh đèn neon

Các người lạy lục những đền thờ xi măng sắt thép

Các người bám víu vào kinh sách đã mục rỗng một cách điên cuồng

Các người o ép hình hài sống động vào những điều luật đã chết khô chết héo

Tôi nói, chẳng cần phải mượn danh Chúa hay bất kỳ ai

Những kẻ đang tụng xưng thần thánh lại chính là những kẻ vô thần 

Và những kẻ tự coi mình vô thần lại chính là những kẻ mê tín dị đoan

Thôi đi cái mặt nạ giả cười giả khóc

Thôi đi cái đôi tay ôm siết trong cô đơn

Thôi đi những nụ cười đầu môi trót lưỡi

Thôi đi những khen chê trong ảo tưởng điên cuồng

Tôi nói, và tôi tự hào về điều đó

Các người hãy can đảm lên để nhận diện về một sự thật trần truồng

Một sự thật về thể xác không quần áo che thân

Một sự thật về linh hồn không tô son trát phấn

Chúng ta là những con thú biết tỉnh thức về tính loài

Chúng ta di truyền nòi giống qua yêu thương chứ không phải qua tình dục máy móc

Hãy quên đi trần tục hay linh thiêng, thần thánh hay thấp hèn

Hãy quên đi điều luật cấm răn và quên đi mọi biên tế phân mảnh

Chỉ khi nào con người biết quên Chúa thì con người mới tìm ra Chúa đích thực

Chỉ khi nào con người biết giết Phật thì mới thấy Phật đang hiện hữu trong ta

Ôi buồn thay, thế giới quanh tôi mọi thứ cứ nửa vời

Nửa thánh thiện mà thành ra giả tạo

Nửa đam mê mà thành ra khập khiễng

Nửa thuần thành mà thành ra dại dột

Nửa ương bướng mà thành ra khó ưa

Những phân mảnh cuộc đời ngày một thêm vụn vỡ

Và ngày trôi qua ngày vẫn chỉ là những giấc mơ

Bước chân lên đi, hỡi những hành giả tìm kiếm chính mình

Việc đầu tiên của người là đập tan mọi đền đài thành kiến

Việc tiếp theo của người là hãy để mọi thứ tự nhiên

Việc theo nữa là vui chơi trong thanh thản

Việc theo nữa là... mặc kệ mọi đám ruồi nhặng vo ve

Bước chân lên đi, hỡi những hành giả tìm kiếm chính mình

Hãy hát những câu ca mà không cần câu từ vần điệu

Hãy vẽ những bức tranh mà chẳng cần bố cục sắc màu

Hãy nhảy trên đôi chân mà quên cả trái phải trước sau

Và lắc lư trong khoảng không như không còn bức tường nào ngăn cách

Bước chân lên đi, hỡi những hành giả tìm kiếm chính mình

Bỏ dùm ta những ngôn từ đối đãi nhị nguyên

Buông dùm ta những câu chê khen tầm thường kệch cỡm

Thế giới giờ đây chỉ còn Ta với con đường đang bước

...

(25/6/13)

Đối thoại với Điệp khúc của tảng đá của T.S. Eliot

Bài thơ ông rất tuyệt vời, nhưng khá dài, nên tớ chỉ chọn vài đoạn quan trọng nhất để trao đổi mà thôi.

ĐIỆP KHÚC CỦA TẢNG ĐÁ

T.S. Eliot

Đại bàng cất cánh trên đỉnh thiên đường

Người thợ săn với bầy chó đeo đuổi trong luẩn quẩn

Sự nổi dậy bất diệt của những vì sao đã được định dạng

Sự tái sinh bất diệt của những mùa quen thuộc

Một thế giới với xuân và thu, với sinh và diệt!

Vòng quay vô tận của ý tưởng và hành động

Sáng chế vô tận, trải nghiệm vô tận

Mang đến kiến thức của chuyển động, không phải sự tĩnh tại

Kiến thức của thuyết giảng, không phải sư im lặng

Kiến thức của lời lẽ, không phải văn chương

Tất cả những kiến thức của ta đều đưa ta tới gần cái chết

Nhưng gần với sự chết không có nghĩa là gần với Thượng Đế

Đâu là cuộc sống bị thất lạc trong sự sinh tồn?

Đâu là sự thông thái thất lạc trong kiến thức?

Đâu là kiến thức thất lạc trong thông tin?

Vòng quay Thiên Đường trong 20 thế kỷ

Đưa chúng ta rời xa Chúa và tiến gần đến với Cát Bụi

Nhiều con người đời dời là công nhân

Hay đời đời vô giá trị, vẫn ngày càng chăm chỉ

Hay những công nhân cá biệt, không thể hài lòng

Tôi bước đi một mình trong nhà máy ép nho, và tôi biết

Qúa khó khăn để trở nên hữu dụng, từ bỏ

Những thứ con người toan tính vì hạnh phúc, tìm kiếm

Những hành vi tốt đưa chúng ta đến sự mơ hồ, chấp nhận

Những khuôn măt giống nhau mang đến sự ô nhục

Tiếng vỗ tay của tất cả hay tình yêu của không ai cả

Tất cả con người đều sẵn sàng đầu tư tiền bạc

Nhưng họ trông đợi lời lãi

Tôi muốn nói: Hãy hoàn thiện ý chí của bạn

Tôi nói: Đừng tính toán trong những khoản đầu tư

Mà chỉ cần gieo trồng những hat giống của riêng mình

Thế giới xoay vần, thế giới đổi thay

Nhưng chỉ một thứ không bao giờ thay đổi

Trong nhiều năm cuộc đời tôi, chỉ một thứ không đổi

Dù cho bạn trá hình như thế nào, điều này vẫn không đổi

Cuộc tranh đấu giữa Điều Thiện và Tội Lỗi

Chỉ cần lơ là, bạn sẽ bỏ mặc tất mọi lăng mộ và nhà thờ

Những con người lúc này đang chế nhạọ

Những Điều Thiên đã được thực hiện, bạn tìm những lời giải thích

Để làm hài lòng những trí não phân tích và sáng suốt

Thêm nữa, bạn hạ thấp và bỏ mặc những sa mạc

Sa mạc không ở miền nam nhiệt đới xa xôi

Sa mạc không loanh quanh trong xó xỉnh

Sa mạc bị đè nén trong chuyến tàu tiến gần đến bạn

Sa mạc ở trong tim của những người anh em

Người tốt là những người kiến tạo, liệu anh ta có kiến tạo những điều tốt

Tôi sẽ cho bạn thấy những thứ không được hoàn thành

Và những thử đã được hoàn thành từ lâu

Những điều khiến bạn rung động, làm hoàn thiện ý chí của bạn

Hãy để tôi cho bạn thấy tác phẩm của sự khiêm nhường. Hãy lắng nghe!

Trong những khoảng trống

Chúng ta sẽ dựng nên những bức tường mới

Có những cánh tay và những cố máy

Và đất sét cho viên gạch mới

Và vôi vữa cho cái chết mới

Nơi những viên gạch đổ vỡ

Chúng ta sẽ dựng nên tảng đá mới

Nơi những cành cây thối rữa

Chúng ta sẽ trồng những cây mới

Nơi văn chương chưa từng được nói đến

Chúng ta sẽ tạo nên bài thuyết giáng mới

Có nhiều điều để cùng nhau tao dựng

Một nhà thờ cho tất cả

Và môt công việc cho mọi người

Từng con người cho đến từng công trình của họ

Cuộc sống nào có bạn trong đó, liệu có phải bạn không có cuộc sống không?

Không có cuộc sống mà không trong môt cộng đồng

Và không cộng đồng nào tồn tại mà không tụng ca Thượng Đế

Thậm chí người ẩn sĩ một mình trong Thiền định

Dành cả ngày cả đêm để nhắc lại lời tụng ca Thượng Đế

Cầu nguyện với Nhà Thờ, với nhục thân của Đức Kito

Và giờ đây bạn sống phân mảnh trên những đường băng rôn

Và không người nào biết hay quan tâm đến hàng xóng của mình

Nếu người hàng xóm ấy không quá đỗi phiền phức

Nhưng tất cả lao vào những chiếc xe hơi

Quen thuộc với con đường và đi về vô định

Cũng như không gia đình nào cùng nhau di cư

Nhưng mỗi đứa con trai đều có chiếc motor

Và những đứa con gái cưỡi trên yên xe đap

Qúa nhiều để đạp đổ, quá nhiều để kiến tạo, quá nhiều để khôi phục

Hãy làm việc đừng trì hoãn, thời gian và cánh tay không nên lãng phí

Hãy để đất sét được đào khỏi hố, để cây cưa xẻ đá

Hãy để ngọn lửa không lui tàn trong lò rèn

Lời của Chúa đến với tôi và nói:

Ôi những thành phố khốn khổ của những con người

Ôi thế hệ khốn khổ của những người được khai sáng

Bị phản bội trong mê cung của sự trong trắng

Đã trống trơn trong chặng đường phát minh những gì độc đáo

Ta đã giúp các con quay về với sự thờ phụng

Ta đã thuyết giảng cho các con, vì những lời tán tụng không ngừng

Ta đã đưa ra những điều luật, và các con dựa dẫm vào đó

Ta đã đưa cho các con đôi môi, để tuôn trào những tình cảm mãnh liệt

Ta đã đưa cho các con trái tim, vì thiếu niềm tin

Giữa những suy đoán vô nghĩa và những hành động không đắn đo

Nhiều người gắn bó cả đời với viết lách và xuất bản

Nhiều người mong muốn được thấy tên tuổi mình trên những bản in

Nhiều người không đọc gì nhưng sinh tồn vẫn ghi nhận

Đọc rất nhiều nhưng không phải lời của Chúa

Kiến tạo rất nhiều nhưng không phải ngôi nhà của Chúa

Các con sẽ xây cho ta ngôi nhà thạch cao với mái bằng

Và chất dầy những mẩu báo ngày Chúa Nhật?

Và ngọn gió nói: “Đây từng là những kẻ vô thần

Chỉ tượng đài của họ trên con đường nhưa

Và một ngàn quả bóng vàng đã lạc mất”

Khi người Lạ Mặt nói: “Ý nghĩa của thành phố này là gì?

Các bạn có ôm chầm lấy nhau vì bạn yêu nhau

Bạn sẽ trả lời như thế nào?Tất cả chúng tôi sống cùng nhau

Kiếm tiền từ nhau? Hay Đây là một cộng đồng?

Ôi linh hồn tôi, đã sẵn sàng để gặp gỡ Người Lạ

Đã sẵn sàng sàng đợi anh ta, người biết hỏi những điều cần hỏi

Có một người nhớ đường tới cánh cửa của mình

Cuôc sống bạn có thể né tránh, nhưng cái Chết thì không

Bạn không thể từ chối Người Lạ

Họ vội vã nỗ lực để chạy trốn

Khỏi bóng tối bên ngoài và bên trong

Bằng việc mơ mộng về những hệ thống quá hoàn hảo đến nỗi không ai cần trở nên tốt đẹp

Nhưng con người vẫn cứ là bóng tối

Con người chỉ giả vờ mà thôi

Dường như con người phải tiến tới ánh sáng, trong ánh sáng của văn chương

Thế nên Đam mê và Sự toàn mãn đã cứu rỗi dù cho tồn tại của tiêu cực

Thú tính luôn đi trước, trần tục và vị kỷ luôn đi trước, ích kỷ và mù quáng còn trước nữa

Vẫn luôn đầy trở ngại, vẫn tuôn tái khẳng định, vẫn luôn tiếp bước diễu hành trên con đường đã được soi sáng

Dù cho có ngáng trở, lạc lối, trì hoãn, thối lui, nhưng không còn con đường nào khác

Nhưng mọi thứ có vẻ như đã xảy ra đã không bao giờ xảy ra

Trước đó: Mặc dù chúng ta chỉ không biết khi nào, tại sao, như thế nào hay ở đâu

Con người phải rời xa Thượng Đế không phải vì những vi chúa khác, mà cũng không phải vì Thượng Đế, và điều này chưa từng xảy ra trước đó

Con người phải vừa từ chối Chúa và vừa thờ phụng Chúa, biểu lộ đầu tiên là Hoài Nghi,

Sau đó là Tiền bạc, Quyền lực, và những gì họ gọi là Cuộc sống, là Đấu tranh, là Biện chứng

Nhà Thờ không được nhìn đến, tòa tháp bị kéo đổ, những chiếc chuông bị lật ngược, đó là những gì chúng ta làm

Nhưng chỉ cần với đôi tay trắng cũng có thể dựng lại

Trong một thời đại tiến bộ đang quay trở lại?

Có một người đến và nói về nỗi ô nhục của Jerusalem

Và những nơi linh thiêng bị ô uế

Thày tu Peter, những ngôn từ áp chế

Và trong số những người nghe chỉ có vài người thiện

Nhiều người tội lỗi

Và hầu hết con người không có cả hai

Giống như tất cả moi người ở các nơi trên thế giới

Dù cho tất cả sự sỉ nhục

Những tiêu chuẩn bị vỡ vụn, đời sống bị vỡ vụn

Niềm tin vỡ vụn vào điều này hay điều khác,

Vẫn còn lại nhiều hơn cả những mẩu chuyện

Của người già trong đêm đông rét mướt

Thời đại của chúng ta là một thời đại của đức hạnh nửa vời

Tội lỗi nửa vời

Linh hồn con người phải gấp gáp được tạo ra

Bên ngoài những dạng hình vô nghĩa lý của sự sống và không sống

Gia nhập cuộc sống mới, hình thức mới, sắc màu mới với đôi mắt nghệ sĩ

Bên ngoài biển cả âm thanh là đời sống của âm nhạc

Bên ngoài bùn lầy đê tiện, những trận cuồng phong của ngôn từ

Không hề chính xác

Hầu hết các suy nghĩ và cảm xúc, ngôn từ có thể chứa đựng

Đó là mùa xuân, sự hoàn hảo của bài thuyết giảng, vẻ đẹp của câu thần chú

Thưa Chúa, có phải chúng con sẽ không mang những món quà này tới phụng sự Người?

Có phải chúng con sẽ không mang tất cả quyền năng của chúng con để phụng sự người?

Vì cuộc sống, vì nhân phẩm, ân sủng và trât tự

Và sự khoái lạc tinh thần?

Thưa Chúa, đấng sáng tạo phải mong muốn chúng con có thể kiến tạo

Và tái sử dụng sự sáng tạo của chúng con trong phụng sự Người

Đâu là sự phụng sự Người trong sáng tạo?

Vì con người tồn tại vởi tinh thần và thể xác

Do đó phải phụng sự cả tinh thần và thể xác

Hữu hình và vô hình, hai thế giới giao thoa trong con người

Hữu hình và vô hình phải gặp nhau trong Điện thờ

Bạn không cần chối bỏ thể xác

Giờ đây bạn sẽ thấy ngôi đền được hoàn thiện

Sau nhiều nỗ lực, sau nhiều thử thách

Công cuôc kiến tạo không bao giờ thiếu gian nan

Hòn đá được đóng khuôn, tượng đức Kito trên thập giá hữu hình

Bệ thờ được trang hoàng, ánh sáng dâng lên dần

Ánh sáng

Ánh sáng

Người nhắc nhở hữu hình của ánh sáng vô hình

Không quá tò mò về Điều Thiện và Tội Lỗi

Tìm kiếm không toan tính những đợt sóng tương lai của thời gian

Nhưng chỉ hài lòng khi bạn có ánh sáng

Đủ để bước đi và tìm thấy chỗ đứng

Ôi ánh sáng vô hình, chúng ta tụng ca ngươi!

Qúa sáng chói đối với ảo tưởng của cái chết

Ôi ánh sáng Vĩ đại, chúng ta tôn vinh người vì điều nhỏ hơn

Ánh sáng phương đông xoáy tròn và chạm đến vào sáng sớm

Ánh sáng xiêng ngang cánh cửa phía tây vào buổi chiều tà

Cánh dơi chở chạng vạng bao phủ chốn ao tù nước đọng

Ánh trăng và ánh sao, cú mèo và bướm đêm

Đom đóm lập lòe trên ngọn cỏ

Ôi ánh sáng vô hình, chúng ta thờ phụng ngươi!

Chúng ta cảm tạ người vì ánh sáng chúng ta đã thắp lên

Ánh sáng của bệ thờ và chốn tôn nghiêm

Ánh sáng nhỏ của những người thiền định giữa đêm đen

Và ánh sáng chỉ dẫn chúng ta qua khung cửa sổ nhiều màu

Và ánh sáng phản chiếu từ hòn đá bóng láng

Khúc gô được mạ vàng, bức bích họa sặc sỡ

Sự chăm chú là chiếc tàu ngầm, đối mắt chúng ta nhìn lên

Và nhìn thấy ánh sáng khúc xa trong mặt nước xao động

Chúng ta nhìn thấy ánh sáng nhưng không thấy nó đến từ đâu

Ôi Ánh sáng vô hình, chúng ta tôn vinh ngươi!

Trong khúc điệu của cuộc sống trên mặt đất chúng ta chán ngán ánh sáng. Chúng ta thích thú khi một ngày kết thúc, khi màn kịch chấm dứt và ngây ngất trong bể khổ

Chúng ta là những đứa trẻ chóng chán: những đứa trẻ sung sướng vào ban đêm rồi lăn vào giấc ngủ như quả tên lửa bốc cháy; và cả ngày dài với công viêc và những vở diễn

Chúng ta chán ngán cả sự quên và nhớ, chúng ta ngủ và sung sướng được ngủ

Bị điều khiển bởi nhip điệu của máu và ban ngày cũng như ban đêm, các mùa thay nhau chuyển đổi

Và chúng ta phải thổi tắt nến, thổi tắt để rồi lại thắp lên

Mãi mãi dập lửa, mãi mãi thắp sáng trở lại

Vì vậy chúng ta cảm ta người vì ánh sáng nhỏ nhoi, bị vằn vện bởi bóng tối

Chúng ta cảm tạ ngươi đã đưa chúng ta tới với kiến tạo, tìm kiếm, để định dạng những vân tay và những ánh nhìn

Khi chúng ta xây dựng bệ thờ cho Ánh sáng Vô hình, chúng ta có thể đặt trên đó những tia sáng nhỏ mà mắt thường có thể thấy

Chúng ta cảm tạ ngươi vì bóng tối nhắc nhở chúng ta về ánh sáng

Ôi ánh sáng vô hình, chúng ta cảm tạ người với niềm vinh quang vĩ đại.

Người dịch: Hà Thủy Nguyên